Kapitaalverzekering eigen woning (KEW)

Is een kapitaalverzekering hetzelfde als een levensverzekering?

Een kapitaalverzekering is een vorm van levensverzekering. Deze sluit je af om je hypotheek mee af te lossen. Een kapitaalverzekering wordt dan als een gemengde verzekering afgesloten. Dat betekent dat de verzekering een kapitaal uitkeert bij in leven zijn op een bepaalde datum (meestal aan het einde van de looptijd van de hypotheek) of bij overlijden vóór die datum. De premie bestaat uit een spaar- of beleggingsdeel en een overlijdensrisicodeel. 

Als je de levensverzekering gebruikt om de hypotheekschuld af te lossen die is aangegaan voor de aanschaf van je eigen woning, dan kan de verzekering aangemerkt worden als een KEW.

KEW en belasting: Box 1

Het voordeel van een KEW is dat je gedurende periode van kapitaalopbouw geen belasting hoeft te betalen over de waarde. Dit komt omdat de KEW in box 1 valt en daarmee uitgesloten is van de grondslag voor de vermogensrendementsheffing in box 3.

Sinds 1 januari 2013 is het niet meer mogelijk om een nieuwe kapitaalverzekering eigen woning in box 1 af te sluiten. Bestaande hypotheken met een KEW kunnen onveranderd blijven en bij verhuizen of een verandering van de hypotheek kan de KEW onder voorwaarden worden voortgezet.

Voorwaarden KEW

Onder bepaalde voorwaarden is een kapitaalverzekering een Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW). Het voordeel daarvan is dat de uitkering dan tot een bepaald bedrag is vrijgesteld voor belastingheffing. De voorwaarden zijn:

• Je moet in het bezit zijn van een koopwoning die gebruikt wordt als hoofdverblijf;
• De uitkering uit de kapitaalverzekering moet je gebruiken om de eigenwoningschuld af te lossen;
• De hoogste jaarpremie mag niet hoger zijn dan tienmaal de laagste jaarpremie;
• De looptijd van de verzekering is maximaal dertig jaar.
• Het geld in de polis staat vast. Je mag tussentijds geen geld opnemen uit de kapitaalverzekering. Het geld blijft tot aan het einde van de verzekeringsduur staan.

Komt de polis (fictief) tot uitkering en is niet aan de voorwaarden voor een KEW voldaan? Dan wordt het rentebestanddeel alsnog belast, tot maximaal 49,5 procent. Dit rentebestanddeel is de uitkering min de som van de betaalde premies. Is de uitkering bijvoorbeeld € 150.000 en het totaal aan betaalde premies € 80.000, dan is het rentebestanddeel € 70.000. Dit bedrag wordt bovenop je inkomen geteld, zodat je daarover inkomstenbelasting moet gaan betalen.

Vrijstelling kapitaalverzekering

Vanaf 1 april 2017 hoef je, om in aanmerking te komen voor een uitkeringsvrijstelling, niet meer te voldoen aan een minimale premiebetalingsduur van 15 tot 20 jaar. Er kan gebruik worden gemaakt van de hoge uitkeringsvrijstelling van € 202.000 (2024) die elk jaar wordt geïndexeerd. Voor een uitkering uit een Kapitaalverzekering Brede Herwaardering (afgesloten tussen 1992 en 14-9-1999) geldt een vrijstelling van € 123.428. Voorwaarde is wel dat met de uitkering de eigenwoningschuld wordt afgelost.

Let op:

• De vrijstelling is nooit hoger dan het bedrag aan eigenwoningschuld dat je aflost.
• Ontvang je meer dan de vrijstelling, dan betaal je inkomstenbelasting over het rentebestanddeel in het gedeelte boven de vrijstelling.

Voor meer informatie hieromtrent zie de website van de Belastingdienst.

Verpanding KEW

De rechten uit een levensverzekering (in het bijzonder de kapitaalverzekering) worden verpand aan de hypotheekverstrekker, ofwel overgedragen aan de hypotheekverstrekker. Deze is daardoor eerste rechthebbende bij uitkering. Je verpandt de rechten door bij de notaris de hypotheekakte, met daarin meestal een clausule over verpanding, of een aparte zogenoemde pandakte te ondertekenen.

De verpanding van de levensverzekering (kapitaalverzekering) vervalt als de hypotheekschuld is afgelost of is overgesloten naar een andere hypotheekverstrekker. De (vorige) hypotheekverstrekker vraagt de verzekeringsmaatschappij dan om de verpanding te laten vervallen.  

Kapitaalverzekering eigen woning afkopen

Het is mogelijk om een kapitaalverzekering eigen woning af te kopen, maar niet altijd. Als je verzekering gekoppeld is aan een hypotheek of lening moet je voor het afkopen eerst toestemming krijgen van je geldverstrekker. Daarbij komt nog dat afkopen ook financiële gevolgen kan hebben, bijvoorbeeld voor je inkomstenbelasting. Laat je daarom altijd goed informeren door een adviseur voor je je kapitaalverzekering eigen woning gaat afkopen. 

Kapitaalverzekering box 3

Over het algemeen geldt dat kapitaalverzekeringen voor een eigen huis in box 1 vallen. Overige kapitaalverzekeringen die in één keer uitkeren vallen doorgaans in box 3. De Belastingdienst hanteert wel vrijstellingen: in box 3 voor het totale vermogen en in box 1 voor de hoogte van de uitkering.