Erfbelasting op huis, geld of inboedel

Hoeveel zijn goederen waard?

Een nalatenschap bestaat vaak uit meer dan geld. Je kunt ook goederen, zoals inboedel of een eigen woning erven. Omdat de waarde van een nalatenschap hierdoor niet altijd makkelijk vast is te stellen, geldt voor goederen deze regel: de waarde van zaken uit een erfenis is het bedrag dat ze zouden hebben opgebracht als ze op de dag van overlijden aan de hoogste bieder zouden zijn verkocht.
De uiteindelijke waarde van de nalatenschap wordt bepaald door de waarde van de bezittingen, te verminderen met de waarde van de schulden. Wat overblijft wordt de 'netto verkrijging' genoemd.

Betaal je erfbelasting over een huis? 

Een woning behoort ook vaak tot iemands nalatenschap. Over de erfenis van een huis moet dan belasting worden betaald. Wat de erfbelasting op een huis met hypotheek precies is, is afhankelijk van wie het huis gaat erven, wat de waarde van de woning is en hoe hoog de hypotheekschuld is. Zo heeft een partner een behoorlijk grote vrijstelling terwijl die voor kinderen een flink stuk lager is. Het erven van een huis met een aflossingsvrije hypotheek zorgt er vaak voor dat de overwaarde minder hoog is dan wanneer er al op de hypotheek was afgelost. Wat de erfbelasting op de woning precies gaat zijn, is voor elke situatie anders. Laat je hierbij dus altijd goed adviseren.

Hoe voorkom je erfbelasting op overwaarde huis?

Je wilt natuurlijk het liefst zo min mogelijk erfbelasting betalen als je een huis erft. Er zijn manieren om te voorkomen dat je erfbelasting over de overwaarde van een huis moet betalen. Of om er in elk geval voor te zorgen dat de erfbelasting zo laag mogelijk is. Je moet dan vooraf een testament hebben opgesteld. Daarin neem je dan bijvoorbeeld op dat het vermogen wordt nagelaten aan de langstlevende partner. Het doen van papieren schenkingen aan kinderen is ook een mogelijkheid om de overwaarde van een woning vooraf stukje bij beetje over te hevelen aan de kinderen. Je maakt dan jaarlijks gebruik van de maximale schenkingsvrijstelling voor kinderen door geld te schenken op papier (via de notaris).

Erfenis in hypotheek stoppen

Heb je een erfenis ontvangen en wil je die erfenis gebruiken voor je hypotheek af te lossen? Een hypotheek aflossen met een erfenis is zeer zeker mogelijk. Maar bedenk wel dat je daarbij alleen het deel kunt gebruiken dat je na het betalen van de erfbelasting overhoudt. Ook ben je misschien gebonden aan een maximaal bedrag dat je op je hypotheek jaarlijks boetevrij mag aflossen. Maar verder is het gewoon mogelijk om een erfenis te gebruiken voor je hypotheek te verlagen. Er gelden jammer genoeg geen bijzondere vrijstellingen voor het aflossen van je hypotheek met een erfenis.

Invloed samenlevingsvorm op erfbelasting

Hoe je hebt samengewoond, bepaalt ook de manier waarop de nalatenschap wordt verdeeld. Hieronder zie je bij welke samenlevingsvormen welke omvang van de nalatenschap hoort:

• Alleenstaand = heel privévermogen;
• Ongehuwd samenwonen = heel privévermogen;
• Gehuwd in algehele gemeenschap van goederen = helft totaal vermogen;
• Gehuwd op huwelijkse voorwaarden = afhankelijk van de verdeling.

Vrijstelling erfbelasting

De Belastingdienst heft erfbelasting over alles wat je erft. Wel is een bepaald gedeelte van het verkregen vermogen vrijgesteld van belasting. Hoe groot dit deel is, hangt hoofdzakelijk af van de relatie met de erflater. Vooral voor de langstlevende partner is de vrijstelling groot.

In Nederland is sprake van een dubbele progressieve belastingheffing. Hoeveel erfbelasting je hierdoor uiteindelijk betaalt, hangt af van de waarde van de nalatenschap én je verwantschap met de erflater. Dit laatste bepaalt weer in welke tariefgroep je valt. Er bestaan drie tariefgroepen voor de erfbelasting:

• Tariefgroep 1: partner en kinderen
• Tariefgroep 1a: kleinkinderen
• Tariefgroep 2: anderen 

Vrijstellingsbedrag 2024

Over het eerste deel van een erfenis hoef je geen belasting te betalen. Dit is het vrijstellingsbedrag. Hieronder staan de vrijstellingsbedragen bij erfenissen per 2024.

Tarieven erfbelasting 2024

Hoe hoog de erfbelasting op een huis is, hangt af van de relatie van de ontvanger tot de schenker of erflater. Ook is het percentage afhankelijk van het te erven bedrag. In de onderstaande tabel vind je de percentages erfbelasting in 2024.

Erfbelasting berekenen

Je erft (in 2024) het huis van je ouders. De WOZ-waarde van de woning is € 450.000. Tot een bedrag van € 25.187 ben je vrijgesteld van belasting. Er blijft dus een bedrag over van € 424.813. Over € 152.368 ben je 10 procent erfbelasting verschuldigd, oftewel € 15.236. Over de overige € 272.445 ben je 20 procent erfbelasting verschuldigd. Dit komt neer op € 54.489. In totaal betaal je dus € 69.725 aan erfbelasting.