Wat zijn huwelijkse voorwaarden?

Tot 2018 kon je op twee manieren in het huwelijk treden. Als je trouwde in gemeenschap van goederen, dan gold dat alle bestaande en toekomstige bezittingen en schulden van jou en je partner samen werden. Je kon ook kiezen voor een huwelijk op huwelijkse voorwaarden. Dan legde je onderlinge afspraken vast over (bijvoorbeeld) eigendomsverhoudingen in een notariële akte.

Sinds 2018 trouw je, wanneer je niks vastlegt, niet meer automatisch in gemeenschap van goederen. Al het bezit dat voor de trouwdag is opgebouwd, blijft ook tijdens het huwelijk persoonlijk bezit. Het bezit dat de partners samen opbouwen tijdens het huwelijk, is wél gemeenschappelijk, tenzij je hierover iets vast laat leggen bij de notaris.

Algehele gemeenschap van goederen

Als je vóór 2018 in het huwelijk trad werden alle bestaande en toekomstige bezittingen en schulden standaard gemeenschappelijk. Wilde je van deze ‘algehele gemeenschap van goederen’ afwijken, dan ging je naast de huwelijksplechtigheid naar de notaris om huwelijkse voorwaarden op te laten maken.

Met de huwelijkse voorwaarden kon je onderling afspraken maken om officieel af te wijken van de standaard norm dat alle bezittingen en schulden gemeenschappelijk zouden worden en blijven. Hiermee konden partners naast het gemeenschappelijk vermogen, hun eigen privévermogen aanhouden. Verstandig als één van de partners aanzienlijk meer vermogen had dan de andere partner.

Een bijzondere vorm van huwelijkse voorwaarden is de ‘koude uitsluiting’. Met koude uitsluiting leg je wettelijk vast dat geen enkele bezitting of schuld in de gemeenschap valt. Er ontstaan dan geen gemeenschappelijke bezittingen en schulden, maar alles blijft privé. Dit bleek vooral handig als één van de partners een eigen bedrijf had. Bij een (dreigend) faillissement konden schuldeisers dan alleen aankloppen bij de ondernemer en niet bij de partner.

Beperkte gemeenschap van goederen

Vanaf 2018 is de wet gewijzigd: alle voorhuwelijkse bezittingen en schulden blijven privé. Alleen vermogen dat samen tijdens het huwelijk worden opgebouwd valt in de gemeenschap. Er ontstaan vanaf het huwelijk dus drie vermogens: een vermogen voor jou, je partner en een gemeenschappelijk vermogen.

Wil je meer bezittingen en schulden gemeenschappelijk maken? Dan moet je hiervoor naar de notaris om deze afspraken vast te laten leggen. De nieuwe huwelijkswetgeving wordt ook wel ‘beperkte gemeenschap van goederen’ genoemd.

Huwelijkse voorwaarden

Zijn huwelijkse voorwaarden dan nog nodig? Voor het behouden van ieders privébezit is het niet meer nodig om dit vooraf schriftelijk in een notariële akte vast te leggen.

Maar toch kan met het opmaken van huwelijkse voorwaarden nuttig of nodig blijven. Partners kunnen specifieke wensen hebben en daar afspraken over maken. Dan is het bijvoorbeeld bij een relatiebreuk of een overlijden duidelijk wat de partners beoogd hebben met hun privévermogen te gebruiken voor gemeenschappelijke doelen.

Huwelijkse voorwaarden opgemaakt vóór 2018 worden door de wetgever gerespecteerd.

De notaris

De notaris maakt de huwelijkse voorwaarden op. Dit kan zowel voor als tijdens het huwelijk. Wil je de (beperkte) gemeenschap van goederen tijdens jullie huwelijk wijzigen in huwelijkse voorwaarden, dan heb je hier geen toestemming nodig van een rechter. Maar voor het maken van de voorwaarden tijdens het huwelijk gelden wel extra regels. Je moet dan een akte van verdeling laten opstellen.

In deze akte komt dan te staan welke bezittingen en schulden naar welke echtgenoot gaan. Het opmaken van huwelijkse voorwaarden is niet van invloed voor al bestaande schulden, maar alleen op nieuwe bezittingen en schulden. Wil je ook voor bestaande schulden de voorwaarden aanpassen? Dan moet je hiervoor aanvullende regelingen voor laten opstellen met onder meer de bestaande schuldeisers.

Door deze extra formaliteiten en de extra akten kan het maken van huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk duurder zijn dan het maken van huwelijkse voorwaarden voorafgaand aan het huwelijk.

Wat kan je vastleggen in de huwelijkse voorwaarden?

Je legt vast:

• of de boedelmenging geheel of gedeeltelijk wordt uitgesloten;
• hoe het tijdens het huwelijk toegenomen vermogen wordt verdeeld.

Algehele uitsluiting van boedelmenging wordt ‘koude uitsluiting’ genoemd. Beperkte boedelmenging heet ‘gedeeltelijke uitsluiting’ of ‘beperkte gemeenschap’.

Hiernaast kun je door huwelijkse voorwaarden ook:

• vastleggen hoeveel ieder gaat bijdragen aan de kosten van de gemeenschappelijke huishouding;
• regelen hoe je jullie privévermogen willen verdelen bij ontbinding van het huwelijk door overlijden of echtscheiding;
• fiscale claims omzeilen, bijvoorbeeld de heffing als een van jullie komt te overlijden.

Verrekenbedingen

Je kunt in de huwelijkse voorwaarden een verrekenbeding opnemen. Hierbij leg je vast hoe jullie de toename van jullie privévermogen wensen te verdelen. Dit kan zijn via een periodiek of een finaal verrekenbeding.

• Periodiek: er vindt een periodieke afrekening plaats over twee privévermogens. Ieder van jullie krijgt dan steeds aan het eind van een bepaalde periode een even grote aanspraak op het zogenaamde overgespaarde inkomen. Datgene wat de ander tekort komt, blijft zijn schuld. Deze onderlinge afspraak is vooral wenselijk wanneer alleen een van jullie eigen inkomsten heeft en de ander periodiek in de inkomsten wil laten delen.

• Finaal: jullie spreken met elkaar af dat jullie inkomsten en lasten niet eerder verrekenen dan bij overlijden. Verrekening betekent in dit geval dat de langstlevende een vordering krijgt op de nalatenschap. Deze vordering bedraagt de helft van het saldo van de nalatenschap.

Scheiding en overlijden

Na een scheiding is ieder verantwoordelijk voor zijn eigen schulden. Daarnaast ben je als echtpaar hoofdelijk aansprakelijk voor de tijdens het huwelijk gemaakte gemeenschappelijke schuld en schulden die zijn voortgekomen uit een overeenkomst, zoals jullie hypotheek. Voer je geen verrekenbeding uit tijdens jullie huwelijk, dan kan de verdeling bij een scheiding plaatsvinden alsof jullie getrouwd zijn in gemeenschap van goederen.

Na een beëindiging van het huwelijk door overlijden worden de bezittingen en schulden verdeeld volgens de huwelijkse voorwaarden.